Eerder schreven wij over de toename van gedwongen kind huwelijken en tienerzwangerschappen door COVID-19. Nu blijkt dat de lockdown en de sluiting van scholen ook wordt gezien als een geschikt moment om meisjes thuis te besnijden. Er is namelijk voldoende tijd voor de wonden om te genezen en toezicht is vanwege reisrestricties beperkt. Door de corona maatregelen zijn veel families hun inkomstenbronnen verloren. De toegenomen armoede motiveert benijdsters om via deze schadelijke wijze toch geld te verdienen. Ze gaan van deur tot deur, op zoek naar meisjes.
Uit informatie van UNICEF in Somalië blijkt dat de corona maatregelen een diepe impact hebben op de veiligheid van meisjes en jonge vrouwen. Naar schatting zullen volgens PLAN internationaal de komende 10 jaar zo’n 2 miljoen méér meisjes besneden worden. Besnijdenissen die zonder de COVID-19 uitbraak waarschijnlijk niet waren gebeurt.
Besnijdenis in Oeganda
Wereldwijd zijn ongeveer 200 miljoen meisjes en vrouwen besneden. Elk jaar vinden er naar schatting 3 miljoen nieuwe besnijdenissen plaats, vooral in Afrika en enkele landen in het Midden-Oosten en Azië. Oeganda is één van de landen waar deze schadelijke traditie voorkomt. Het percentage besnijdenissen onder meisjes en vrouwen tussen de 15 en 49 jaar is erg laag (1.4%). Onder de Pokot stam in Amudat, gelegen in Karamoja in noordoost Oeganda, komt meisjesbesnijdenis erg veel voor.
Meisjesbesnijdenis wordt door de Pokot in Amudat gezien als een belangrijk middel om de maagdelijkheid intact te houden en de vruchtbaarheid van het meisje te vergroten. Aan besnijdenis liggen geen religieuze of gezondheidsredenen ten grondslag. De praktijk rust vooral op mythes. Zoals; een onbesneden vrouw stinkt, een onbesneden vrouw kan haar seksuele behoeften niet bedwingen, onbesneden vrouwen worden moeilijker zwanger. Onbesneden meisjes lopen risico te worden verstoten door hun familie, gemeenschap en leeftijdsgenootjes.
Er bestaan vier typen besnijdenis. Bij type 3 besnijdenis wordt de vaginale opening door het wegsnijden en aan elkaar hechten van de kleine schaamlippen en/of de grote schaamlippen, met of zonder verwijdering van de clitoris, vernauwd. Dit is de meest ingrijpende vorm van meisjesbesnijdenis. Deze vorm zorgt doorgaans voor de meeste gezondheidsklachten. Zo ook bij de Pokot in Karamoja, waar besnijdenis meestal wordt uitgevoerd bij meisjes van 10 tot 12 jaar oud.
Klachten die tijdens en direct na de besnijdenis kunnen ontstaan zijn o.a. extreme pijn, overmatig bloedverlies, infecties en zelfs overlijden. Klachten die later kunnen optreden zijn o.a. menstruatieklachten, moeite met urineren, littekenvorming, pijn bij seksueel contact, complicaties tijdens de bevalling en psychosociale klachten.
Besnijdenis is sinds 2010 bij de wet verboden, maar komt nog steeds in het geheim voor.
Onze aanpak
Het veranderen van een eeuwenoude cultuur en traditie, vergt geduld en doorzettingsvermogen. Het is een langzaam proces, waar veel verschillende partners bij betrokken zijn. Denk hierbij aan religieuze leiders, rolmodellen in de gemeenschap, stamhoofden, moeders, vaders, de overheid en ontwikkelingspartners. Wij zijn in Amudat samen met onze lokale partner “Hope for the Children” betrokken bij de strijd tegen meisjesbesnijdenis, voor, tijdens en na de corona crisis:
- Meisjesonderwijs. Het belangrijkste wapen in de strijd tegen meisjesbesnijdenis is onderwijs. Meisjes die naar school gaan lopen veel minder risico besneden te worden. Ook zullen zij er nagenoeg nooit voor kiezen om hun dochter te besnijden.
- Afspraken met ouders. Wij hebben duidelijke afspraken gemaakt met alle ouders en verzorgers, vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst. Als zij hun dochter uithuwelijken of op andere wijze schade toebrengen, zullen zij strafrechtelijk worden vervolgd. In deze overeenkomst wordt nadruk gelegd op meisjesbesnijdenis.
- Veiligheid en toekomstperspectief. Met regelmaat ontvangen wij meisjes die zijn weggelopen van huis, uit angst besneden te worden. Wij bieden hen een veilige opvangplaats, een luisterend oor en alle middelen om een beter bestaan op te bouwen.
- Voorlichting. Wij bieden voorlichting aan onbesneden meisjes en wijzen hen op de risico’s en hun rechten. Zij weten waar ze terecht kunnen bij dreiging. Ook werken wij samen met andere sleutelpersonen in het bieden van voorlichting in de gemeenschap.
- Huisbezoeken en telefonisch contact. Waar de regels het toelaten, gaan wij op huisbezoek. Tijdens de huisbezoeken praten wij met leerlingen over de situatie thuis en eventuele problemen. Daarnaast herinneren wij ouders en verzorgers aan de gemaakte afspraken. Waar wij niet op huisbezoek kunnen, leggen wij telefonisch contact met mensen in het dorp met een telefoon. Dit is vaak lastig, maar onze lokale partners doen hun uiterste best contact te leggen.
Open deze link voor een film over meisjesbesnijdenis in Amudat, gemaakt door ZOA: https://youtu.be/_U4NkbMeghw
Bronnen
Girls in Somalia subjected to door-to-door FGM (PLAN international, 18 mei 2020)
Huge FGM rise recorded in Somalia during coronavirus lockdown (The Guardian, 18 mei 2020)
The Pokot in East-Uganda and traditional harmful practices (28 too many, 25 november 2017)
